Wyłudzenia poufnych danych i pieniędzy to coraz bardziej powszechny problem. CERT, czyli zespół działający w ramach NASK – Państwowego Instytutu Badawczego, wskazał w raporcie za 2021 rok, że liczba incydentów cyberbezpieczeństwa wzrosła aż o 182% w stosunku do roku 2020. Jeśli z twojego konta został wysłany przelew do oszusta, możesz skorzystać z dwóch możliwości – cofnąć operację, jeżeli nie doszło do jej zaksięgowania, lub złożyć reklamację w banku. Podpowiadamy, jak to zrobić.
Najczęstsze metody wyłudzeń stosowane przez oszustów
Oszuści posługują się coraz bardziej wyrafinowanymi metodami, aby zdobyć dostęp do twojej bankowości elektronicznej lub nakłonić cię do wykonania przelewu. Do najczęściej spotykanych sposobów przestępców na wyłudzenia należą phishing czy kradzież tożsamości. Na tym ich repertuar się nie kończy.
Fałszywe oferty sprzedaży
Platformy takie jak OLX dają możliwość zakupu używanych rzeczy w bardzo korzystnych cenach. Za ich pośrednictwem znajdziesz też różnego rodzaju usługi oraz oferty wynajmu mieszkania. W każdym przypadku musisz liczyć się z tym, że autorem ogłoszenia może być nieuczciwa osoba. Wyłudzenie pieniędzy polega na tym, że dokonujesz płatności i nie otrzymujesz nic w zamian. Dlatego właściciele platformy zwracają uwagę na to, aby komunikować się ze sprzedawcami i wysyłać pieniądze wyłącznie za pośrednictwem oficjalnych kanałów.
Kradzież tożsamości
Jeśli przestępca wejdzie w posiadanie twojego dowodu lub nawet samego skanu dokumentu, może ukraść twoją tożsamość i na tej podstawie wnioskować o kredyt w banku lub firmie pożyczkowej. Część takich prób zostaje udaremniona, wiele z nich kończy się jednak powodzeniem. Wybierz jeden z pakietów od Chroń PESEL, aby wiedzieć, co dzieje się z twoim danymi w sieci.
Fałszywe telefony (np. z banku)
Dzwoni pan z banku i prosi o hasło, aby zaktualizować twoje dane lub przedstawić ci korzystną ofertę kredytu – to niestety częsty scenariusz działania oszustów. Podanie hasła do konta nieuprawnionej osobie może skończyć się tym, że zostanie ono wyczyszczone. Jeśli rozmowa z konsultantem wzbudza twoje podejrzenia, nie podawaj żadnych danych, rozłącz się i zadzwoń na infolinię banku, aby zweryfikować wiarygodność otrzymanego telefonu.
Phishing
To metoda oszustwa, która stała się powszechna i zebrała spore żniwo w ostatnim czasie (w 2021 roku phishing stanowił aż 77% wszystkich incydentów cyberbezpieczeństwa zarejestrowanych przez CERT). Polega ona na podszywaniu się pod różne instytucje, np. banki czy pocztę, i rozsyłanie wiadomości SMS lub e-mail z zainfekowanymi linkami. Na pierwszy rzut oka wyglądają one wiarygodnie, jednak kliknięcie może sprawić, że przejęte zostaną dane z konta bankowego lub na twoim urządzeniu zostanie zainstalowane złośliwe oprogramowanie, które umożliwi przestępcom przejęcie kontroli nad urządzeniem.
Obietnica szybkich pieniędzy
Internetowi oszuści podszywają się także pod pracowników HR pod pretekstem rekrutacji do dobrze płatnej pracy zdalnej. Tego rodzaju oferty można dość łatwo rozpoznać – ich wspólnym mianownikiem jest znikoma ilość konkretnych informacji o firmie oraz obietnica szybkich (i dużych) pieniędzy. Warunkiem jest często przesłanie określonej kwoty w ramach początkowej inwestycji. Po dokonaniu przelewu kontakt z rzekomym „pracodawcą” zazwyczaj się urywa.
Fałszywe sklepy internetowe
Nie wszystkie sklepy internetowe są prawdziwe. Niektóre z nich mogą okazać się narzędziem, które służy oszustom do wyłudzenia pieniędzy – klienci zamawiają towary, których nigdy nie zobaczą. Zanim sprawa zostanie zgłoszona na policję, do kieszeni przestępców może trafić pokaźna suma.
Czy da się odzyskać pieniądze przelane na konto oszusta?
Czasem sama znajomość metod, jakie stosują oszuści, nie wystarczy, aby uchronić się przed ich działaniem. Jeśli wysłałeś przelew nieuczciwej osobie lub zorientujesz się, że z twojego konta bankowego zniknęły pieniądze, możesz spróbować udaremnić próbę wyłudzenia. Są 3 sposoby, aby odzyskać środki przelane na konto nieuczciwej osoby:
- cofnięcie operacji – większość banków daje możliwość anulowania wysłanego przelewu, który jeszcze się nie zaksięgował;
- reklamacja w banku w przypadku oszustwa – możesz złożyć ją wtedy, gdy przelew na konto nieuczciwej osoby został już zaksięgowany i nie ma możliwości anulowania go;
- zgłoszenie sprawy na policję i droga sądowa – jeśli bank nie uzna reklamacji, pozostaje ci dochodzenie swoich praw na drodze sądowej. Takie procesy trwają zazwyczaj bardzo długo i wymagają wsparcia doświadczonego prawnika.
Odzyskanie pieniędzy jest więc możliwe, a najważniejszy czynnik – który może zadziałać na twoją korzyść lub niekorzyść – to czas. Im wcześniej zorientujesz się, że padłeś ofiarą przestępstwa, tym większe są szanse, że pieniądze wrócą do ciebie.
Jak cofnąć przelew wysłany na konto oszusta?
Możliwość anulowania operacji finansowej, która nie została jeszcze zaksięgowana, to powszechna praktyka banków. Aby cofnąć przelew, należy w pierwszej kolejności skonsultować się z pracownikiem banku – zadzwonić na infolinię lub odwiedzić najbliższą placówkę. W wielu przypadkach możliwe jest załatwienie sprawy za pośrednictwem bankowości elektronicznej lub aplikacji mobilnej.
Trzeba jednak pamiętać, że odwołanie przelewu zazwyczaj dotyczy standardowych transakcji Elixir. Twoja dyspozycja powinna zostać złożona w określonym czasie, a więc przed najbliższą sesją transakcji wychodzących. A tutaj harmonogram godzinowy różni się w zależności od banku. Najczęściej są to godziny poranne, popołudniowe i wieczorne. Większość placówek wysyła przelewy tylko od poniedziałku do piątku. Dlatego jeśli dokonasz podejrzanej transakcji w weekend, zyskujesz więcej czasu na działanie – infolinie i czaty bankowe są zwykle czynne 7 dni w tygodniu. Zgłoś sprawę od razu, aby anulować przelew przed pierwszą poniedziałkową sesją.
Sprawdź też: Polacy boją się wycieku ich danych z urzędów i firm
Jak złożyć reklamację w banku w przypadku oszustwa? Krok po kroku
Jeśli przelew został już zaksięgowany, nie ma możliwości cofnięcia operacji. Na szczęście droga do odzyskania utraconych pieniędzy nie została jeszcze zamknięta. Aby złożyć reklamację w banku w przypadku oszustwa, przyjmij następujący plan działania:
- Skontaktuj się ze swoim bankiem – telefonicznie, osobiście lub za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie internetowej – i opowiedz o zaistniałej sytuacji. Podaj dane przelewu, który został wysłany do nieuczciwego odbiorcy.
- Złóż reklamację według polityki przyjętej przez bank, w którym prowadzisz konto. O szczegółach całej procedury zostaniesz poinformowany przez pracownika banku.
- Oczekuj na rozpatrzenie reklamacji ze strony banku.
Po złożeniu reklamacji dotyczącej wyłudzenia pieniędzy bank podejmuje następujące kroki:
- kontakt z placówką, do której został wysłany reklamowany przelew i poinformowanie jej o zaistniałej sytuacji;
- interwencja u właściciela konta – bank, który przyjął twoje środki, zwraca się do adresata feralnego przelewu i wskazuje dane, na które powinien on zwrócić pieniądze. Zazwyczaj jest to rachunek techniczny banku. Nieuczciwa osoba zostaje poinformowana o możliwych konsekwencjach przestępstwa i dostaje 30 dni na zwrócenie pełnej kwoty;
- udostępnienie danych – jeśli nieuczciwa osoba, mimo upomnień, nie zwróci pieniędzy, bank udostępni ci dane osobowe właściciela konta, abyś mógł zgłosić sprawę na policję lub skierować ją bezpośrednio na drogę sądową. Bank nie zrobi tego w twoim imieniu, a jedynie poda niezbędne informacje do złożenia pozwu.
W przypadku reklamacji przelewu możesz spotkać się z terminem „chargeback”. Pod tą nazwą kryje się nic innego jak właśnie procedura zwrotu środków za transakcje dokonane kartą płatniczą. Dotyczy ona sytuacji, gdy nadawca przelewu nie otrzymał towaru, nastąpiła pomyłka techniczna lub transakcja nosiła znamiona przestępstwa. W sytuacji, gdy bank nie uzna twojej reklamacji lub środki nie zostaną zwrócone przez odbiorcę, możesz zgłosić sprawę na policję i tym samym rozpocząć postępowanie karne lub wejść na drogę sądową z powództwa cywilnego. W obu przypadkach bardzo ważne jest zabezpieczenie dowodów oszustwa, np. korespondencji e-mailowej lub zapisów rozmowy telefonicznej z przestępcą.
Zobacz również: Zagrożenie w sieci rośnie, internauci nie reagują
Źródła:
https://cert.pl/uploads/docs/Raport_CP_2021.pdf
Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie reklamowy/marketingowy i ma na celu zachęcenie do nabycia usług Chroń PESEL świadczonych przez Kaczmarski Group Sp. J. oraz jej partnerów, tj. KRD BIG S.A. oraz TU Europa S.A. Materiał ten nie ma charakteru konsultingowego i nie powinien stanowić wyłącznej podstawy do podjęcia jakichkolwiek decyzji. Rekomendowane jest zapoznanie się ze szczegółowymi zasadami świadczenia usług Chroń PESEL, określonymi w odpowiednich Regulaminach, Ogólnych Warunkach, Warunkach ubezpieczenia oraz Cennikach (dostępnych na stronach internetowych chronpesel.pl).
